Mijn werkende leven begon zo’n twaalf jaar geleden bij de Belastingdienst. Al snel belandde ik in het team dat alle teksten herschrijft, zoals brieven, aangifteprogramma’s en natuurlijk de website. Onze taak was om fiscaal-juridische teksten toegankelijk te maken voor een breed publiek, zonder de inhoud onrecht aan te doen, natuurlijk. Een hele uitdaging.

‘Dienaangaande’

Mijn houvast in die eerste weken was de zwarte lijst. Daarop stonden woorden waar een toegankelijk alternatief voor bestaat. ‘Dienaangaande’ is een overduidelijke. De lijst, door collega’s samengesteld, vond ‘hierover’ of ‘daarover’ beter. ‘Door middel van’ was er ook eentje; verkort dat gewoon tot ‘door’. En het woord ‘feitelijk’ is meestal een lege huls. Schrappen dus!

Het woord ‘feitelijk’ is een lege huls. Schrappen dus!

Grammaticale vergrijpen

Ik werd in die tijd ook een ster in het plegen van lichte grammaticale vergrijpen omwille van de leesbaarheid. In lange samentrekkingen was een afbreekstreepje toegestaan, zeker als het een beeldschermtekst betrof. Of ik begon een zin met een voegwoord, zoals ik dat in deze zin doe. Een doodzonde voor de ware taalpurist, maar het houdt je zinnen wel behapbaar.

Klare taal

Tegenwoordig is een zwarte lijst zo bijzonder niet meer. Vandaag hebben bedrijven softwareprogramma’s die teksten doorzoeken op jargon en gebakken lucht. Een van die programma’s heet Klare Taal. En dat is toch hoogst amusant. Klare taal! Die term heeft Nederland voor het laatst gehoord in een Polygoonjournaal uit 1947. Wij hadden hem absoluut op de lijst gezet.