In Onze Taal las ik eens een interview met iemand die zichzelf tientallen vreemde talen had aangeleerd zonder dat daarbij een woordenboek aan te pas was gekomen. Het enige wat hij deed was goed luisteren en de klanken van die taal imiteren en aan elkaar rijgen. Blijkbaar had hij er gevoel voor, want in no time wist hij zich prima verstaanbaar te maken met die vreemde klanken.

Een onconventionele aanpak misschien, maar eigenlijk niet zo’n gek idee. De handen- en voetentaal waarmee we ons in het buitenland proberen verstaanbaar te maken, ondersteunen we vaak met bijbehorende klanken. Klok klok om ‘drinken’ uit te drukken, plop bij het ontkurken van een fles, smak smak en mmm als het over ‘eten’ gaat, tuut tuuuut als imitatie van een autoclaxon.

Wist je dat klittenband afgeleid is van het Turkse cirt cirt?

Exact op zo’n manier kunnen nieuwe woorden ontstaan. Wist je dat klittenband afgeleid is van het Turkse cirt cirt? En dat de oehoe vernoemd is naar het geluid dat deze uil maakt? Net als koekoek, tetteren en plonzen zijn de woorden een onomatopee, een klanknabootsing. Zo’n klanknabootsing is handig om een (vreemde) taal aan te leren: woorden waarvan de klank enigszins overeenkomt met de betekenis zijn eenvoudiger aan te leren en te onthouden. De klank verraadt immers de betekenis van het woord.

Maar misschien werkt het ook wel andersom: dat je door klanken na te bootsen dicht bij woorden in die vreemde taal kunt komen. Dat je jezelf verstaanbaar kunt maken door natuurlijke geluiden in combinatie met klanken uit die taal te imiteren, precies zoals die man in het Onze Taalartikel deed. Het lijkt me een leuk experimentje voor het volgende buitenlandverblijf.

In het beste geval kun je op deze manier een leuk gesprek voeren, in het slechtste geval ‘praat’ je volledig langs elkaar heen als de klanken die je maakt niet overeenkomen met de geluiden die je probeert te imiteren. Dit laatste is het geval in onderstaand fragment van ‘Friends’ waar Chandler het geluid van een zweepslag nabootst …