Op sociale media vinden ‘we’ het leuk om aan anderen te vertellen wat we aan het doen zijn en waar we zijn geweest. Voor zo’n bericht kan je verschillende stijlen kiezen. Wat ik steeds vaker tegenkom, is dat steden, objecten of evenementen als persoon worden aangesproken. Dit fenomeen bestond al in liedjes, zoals Mokum, wat maak je me nou en Ach Den Haag, de weduwe van Indië ben jij, maar komt dus ook in gewone taal voor. Waarom doen we dat?

 

 

We spreken vooral steden en plaatsen aan als persoon. Maar je ziet het ook bij evenementen (zoals Concert at Sea, CAS2015) en objecten (zoals Facebook). Wat voor patronen zijn in deze berichten te zien?

1. Evaluatie

In alle berichten met deze persoonlijke aanspreekstijl geven mensen hun mening. De stad Utrecht, de ring van ‘s-Hertogenbosch, het sociale medium Facebook; de schrijver geeft geen beschrijving, maar voegt hier een evaluatie aan toe. Hij vindt er iets van, en wil dat laten weten ook.

2. Positief en negatief

Hoe iemand de stad, het object of evenement evalueert maakt niet uit. Ik zie zowel positieve als negatieve berichten met deze aanspreekstijl voorbij komen. Wel lijkt de evaluatie een soort overtreffende trap te zijn: iemand is nooit een piepklein beetje positief of negatief, de evaluaties zijn stellig en uitgesproken (je bent de stomste stad en wat was je weer leuk!).

3. Plaats in de zin

Het topic waarover de mening wordt gegeven staat vooraan in de zin, vaak op de eerste plaats. Vanwege deze positie ligt er niet alleen veel nadruk op, maar is het voor de lezer ook meteen duidelijk dat de ‘je’ in het verhaal niet op een persoon slaat, zoals vaak wel gebruikelijk is, maar op een niet-levend wezen. Wellicht doen de schrijvers dit om verwarring bij de lezer te voorkomen.

4. Gebruik van ‘je’

De aanspreekvorm is ‘je’. Geen enkele keer kom ik tegen dat steden, objecten of evenementen met ‘u’ worden getypeerd. Het zou kunnen dat de schrijver een bepaalde vertrouwensband heeft met de stad, het object of het evenement waarbij de aanspreekvorm ‘je’ gepast is. Komt iemand ergens voor de eerste keer, dan zal hij waarschijnlijk niet meteen voor deze persoonlijke aanspreekstijl kiezen. ‘Je’ kan ook een zekere dedain uitstralen, vooral bij de negatieve berichten. Als je iets of iemand niet hoog acht, gebruik je immers geen ‘u’.

5. Informele taal

Ook de andere talige elementen in de berichten zijn informeel. De evaluaties zijn verzuchtingen en worden veelal afgesloten met een uitroepteken. Er kan ook een emoticon in voorkomen (zoals <3) of tussenwerpsels in staan (aaaah en eeeeh). De twitteraar over de ring ‘s-Hertogenbosch gebruikt bovendien woorden die niet in elke context passend zijn (heerlijk kut).

Verhoogde begrijpelijkheid?

Wat doet het persoonlijk aanspreken van steden, objecten en evenementen met de begrijpelijkheid van een boodschap? Ik weet het niet. Aan de ene kant komt de evaluatie van de schrijver duidelijk naar voren en wordt een eventuele persoonlijke band met het topic benadrukt. Dit maakt een boodschap wellicht aantrekkelijker. Maar zou dat positief doorwerken op tekstbegrip? Aan de andere kant ligt het gevaar op de loer dat lezers van deze boodschappen in verwarring raken, juist omdat het een afwijkende stijl is en een niet-levend wezen wordt aangesproken. Wat denken jullie?