Stel je voor dat je laaggeletterd bent. Dat is misschien wat lastig, want dan lees je ongetwijfeld niet een blog over begrijpelijke taal. Maar in ieder geval ben je dan niet alleen. In de voorbije week van de laaggeletterdheid werden we er weer eens op gewezen dat er in Nederland 2,5 miljoen laaggeletterden zijn. Op de website van de Stichting Lezen en Schrijven kun je vinden dat één op de negen mensen tussen 16 en 65 jaar laaggeletterd is. Een groot deel van deze groep is van niet-Nederlandse afkomst, maar dat geldt zeker niet voor de hele groep.

Een laaggeletterde heeft moeite met lezen, schrijven, rekenen of combinaties daarvan. Laaggeletterden komen veel moeilijker aan werk dan anderen, ze hebben minder computervaardigheden, ze zijn vaker ziek. Volgens PriceWaterhouseCoopers kost de laaggeletterheid ons 556 miljoen euro per jaar. Kortom, laaggeletterdheid is een enorm probleem. Hoe moet dat, als onze omgeving steeds meer gaat digitaliseren? Als de overheid straks vooral een digitale overheid wil zijn? Hoe kom je als laaggeletterde aan nieuws?

Wat dat laatste betreft is er wellicht goed nieuws. Vier studenten van de Rijksuniversiteit Groningen wonnen kort geleden de wedstrijd The Challenge, voor journalistieke start-ups, met een app speciaal gericht op laaggeletterden: De Beelddenker. Nieuws gaat in die app aangeboden worden als een combinatie van foto’s, video’s en gesproken tekst. We kunnen hem nog niet zien, want hij moet nog ontwikkeld worden. Ik ben wat sceptisch over het succes ervan: beeld is natuurlijk heel krachtig, maar het gaat wel langzaam als alles voorgelezen moet worden, dus hoe aantrekkelijk is dat? En het verschil met het televisienieuws is me ook nog niet helemaal duidelijk.

De Volkskrant maakte een speciale pagina op zijn website in het kader van de week van de laaggeletterdheid. Wat opvalt is dat er een aantal technieken gebruikt wordt om de teksten begrijpelijk te maken: er staan filmpjes op, je kunt tekst laten voorlezen, de teksten verschijnen langzaam in beeld en de teksten staan deels in hoofdletters. Ik weet niet precies wat de gedachte erachter is, maar de inhoud van de teksten is niet speciaal eenvoudig. Wel veel korte zinnen, natuurlijk.

Een andere uitdaging voor een laaggeletterde is het leren van een nieuwe taal. Ook daar is tegenwoordig een app voor, althans voor het leren van de klanken van de taal. Hij heet DigLin en is onder andere door de Radboud Universiteit gemaakt in het kader van een Europees project. Op het aankomende Drongofestival (“hét talenfestival van Nederland en Vlaanderen”; op vrijdag 30 september en zaterdag 1 oktober in de Jaarbeurs in Utrecht) kun je er alles over te weten komen. Van harte aanbevolen.